W prawie polskim, rozróżniamy dwa rodzaje właściwości sądów.
Pierwsza, to tzw. właściwość rzeczowa, zaś druga – miejscowa. Ponadto, niezależnie od powyższego, każdorazowo ustalić należy, czy dana sprawa o rozwód podlega pod jurysdykcję krajową, czy też sądem właściwym winien być sąd/organ obcego państwa.
Do którego sądu wysłać pozew o rozwód?
Sprawy o rozwód, zważywszy na ich doniosłość, decyzją ustawodawcy należą do właściwości Sądów Okręgowych.
Stanowi o tym art. 17 kodeksu postępowania cywilnego, zgodnie z którym: „Do właściwości sądów okręgowych należą sprawy: 1) o prawa niemajątkowe i łącznie z nimi dochodzone roszczenia majątkowe oprócz spraw o ustalenie lub zaprzeczenie pochodzenia dziecka, o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa oraz o rozwiązanie przysposobienia (…)”.
Odpowiedź na to pytanie znajdziemy w art. 41 kodeksu postępowania cywilnego, zgodnie z którym: „Powództwo ze stosunku małżeństwa wytacza się wyłącznie przed sąd, w którego okręgu małżonkowie mieli ostatnie miejsce zamieszkania, jeżeli choć jedno z nich w okręgu tym jeszcze ma miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu. Z braku takiej podstawy wyłącznie właściwy jest sąd miejsca zamieszkania strony pozwanej, a jeżeli i tej podstawy nie ma – sąd miejsca zamieszkania powoda.”
W jakim składzie sąd rozpoznaje sprawę o rozwód?
Zgodnie z art. 47 par 2 pkt 2 kodeksu postępowania cywilnego, w pierwszej instancji sprawy o rozwód są rozpoznawane w składzie jednego sędziego i dwóch ławników.
Jurysdykcja krajowa w sprawach o rozwód.
Materię tą regulują zarówno przepisy kodeksu postępowania cywilnego, jak i stosowne rozporządzenia i umowy międzynarodowe.
Zgodnie z ogólną regułą zawartą w art. 1103 kodeksu postępowania cywilnego, „Sprawy rozpoznawane w procesie należą do jurysdykcji krajowej, jeżeli pozwany ma miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu albo siedzibę w Rzeczypospolitej Polskiej.”
Zgodnie zaś z art. 1103[1] § 1. k.p.c., „Sprawy małżeńskie oraz sprawy dotyczące małżeńskich stosunków majątkowych należą do jurysdykcji krajowej także wtedy, gdy:
1) oboje małżonkowie mieli ostatnie miejsce zamieszkania lub ostatnie miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli jedno z nich nadal ma miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej, lub
2) małżonek będący powodem ma co najmniej od roku bezpośrednio przed wszczęciem postępowania miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej, lub
3) małżonek będący powodem jest obywatelem polskim i ma co najmniej od sześciu miesięcy bezpośrednio przed wszczęciem postępowania miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej, lub
4) oboje małżonkowie są obywatelami polskimi.”
Zgodnie z § 2 w/w artykułu, „Jurysdykcja krajowa jest wyłączna, jeżeli oboje małżonkowie są obywatelami polskimi oraz mają miejsce zamieszkania i miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej.”
W myśl § 3 w/w artykułu, „Jurysdykcja krajowa w sprawie małżeńskiej obejmuje także orzekanie o władzy rodzicielskiej nad wspólnymi małoletnimi dziećmi małżonków.”
