Zgodnie z art. Art. 281 k.r.o., „jeżeli prawo do mieszkania przysługuje jednemu małżonkowi, drugi małżonek jest uprawniony do korzystania z tego mieszkania w celu zaspokojenia potrzeb rodziny. Przepis ten stosuje się odpowiednio do przedmiotów urządzenia domowego.”.
Z powyższego wynika, że istnieją dwie przesłanki uprawnienia do korzystania z lokalu drugiego małżonka. Po pierwsze, strony łączyć musi węzeł małżeński. Po drugie, małżonek musi posiadać prawo do danego mieszkania.
Granicą owego uprawnienia, jest przede wszystkim cel, w postaci zaspokojenia potrzeb rodziny. Innymi słowy, w/w artykuł nie daje małżonkowi praw do korzystania z lokali o innym niż mieszkaniowy charakterze, oraz w innych celach niż zaspokojenie potrzeb rodziny.
Czy zawarcie intercyzy powoduje utratę prawo do korzystania z lokalu małżonka?
Nie. W kontekście uprawnienia wynikającego z art. Art. Art. 281 k.r.o. nieistotnym jest jaki ustrój majątkowy małżeński łączy strony.
Potwierdza to m.in. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 9.XII.2010 r. sygn. I ACa 565/10: „Zmiana w trakcie małżeństwa ustroju majątkowego w formie zawartej przez małżonków umowy w zasadzie nie powinna nic zmieniać w zakresie praw i obowiązków małżonków, wynikających z art. 23,17 i 28[1] KRO. Zmiana ustroju majątkowego – ze wspólności ustawowej na rozdzielność majątkową – nie może być przyjmowana jako zerwanie więzi gospodarczej.”
Czy w trakcie trwania małżeństwa, można eksmitować małżonka?
Posiadanie przez małżonka pochodnego tytułu prawnego do mieszkania, wywodzonego z art. 281 k.r.o., co do zasady niweczy prawo drugiego małżonka do domagania się eksmisji.
Roszczenie to przysługuje jednak, m.in. w sytuacjach przewidzianych w ustawie o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie.
Orzeczenie o sposobie korzystania z mieszkania w wyroku orzekającym rozwód.
Jeżeli na dzień orzekania o rozwodzie, małżonkowie wciąż zamieszkują w jednym lokalu, w wyroku sąd winien rozstrzygnąć o tzw. sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania. W ramach tej części rozstrzygnięcia, sąd ustala np., że jeden z małżonków będzie uprawniony do korzystania z wyłączeniem drugiego z pokoju X, a drugi małżonek z pokoju Y.
Zaznaczyć wypada, że takie rozstrzygnięcie, nie przyznaje małżonkowi żadnego tytułu prawnego do lokalu. Tak też: Sąd Apelacyjny w Gdańsku z 25.II.2011 r. sygn. akt.: I ACa 928/10: „Przydzielenie rozwiedzionemu małżonkowi na podstawie art. 58 § 2 zd. 1 KRO do korzystania wyodrębnionej części wspólnie zajmowanego mieszkania, jeżeli nie posiada on jakiegokolwiek prawa do tego lokalu, nie może stanowić skutecznego zarzutu niweczącego żądanie drugiego z małżonków oparte o dyspozycję art. 222 § 1 KC.”
Po ustaniu małżeństwa, małżonek definitywnie traci uprawnienia wynikające z art. 281 k.r.o. W szczególności zaś, małżonek posiadający tytuł prawny do przedmiotowego lokalu, może domagać się jego wydania i opróżnienia z osób i rzeczy, a także zapłaty odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu.
Możliwym jest też, że po ustaniu małżeństwa, poprzez zawarcie stosownej umowy ustnej, pisemnej lub dorozumianej, małżonek uzyska tytuł prawny do lokalu drugiego małżonka.
